Gebouwen AUP op de Wederopbouw-kaart

Onze kaart met gebouwen uit de Wederopbouwperiode is uitgebreid met gebouwen in de AUP-gebieden. Dat zijn de buurten die vorm kregen in het Algemeen Uitbreidingsplan voor Amsterdam.

Uiteraard stonden de meeste belangrijke gebouwen uit die gebieden al op de kaart. Toegevoegd is nu een set van vrijwel alle gebouwen die aldaar gebouwd werden tussen 1935 en 1970.

Het AUP werd in 1935 vastgesteld door de gemeenteraad. Door de oorlog duurde het tot in de jaren ’50 voordat de uitvoering ervan goed op gang kwam. Toen verrezen de westelijke tuinsteden, Buitenveldert en Zuideramstel. Kleinere stukjes AUP zijn te vinden in de Watergraafsmeer (o.a. Tuinstad Middenmeer) en Noord:  Nieuwendam-Noord, Buikslotermeer-Noord en de Banne Buiksloot .

Vorig jaar verscheen de Atlas AUP Gebieden Amsterdam (link), waarin gebouwen die tussen 1935 en 1970 in de AUP-gebieden verrezen gewaardeerd zijn door het Bureau Monumenten en Archeologie (bMA). De scores resulteerden in een indeling in Orde 1, 2, 3 of ‘basis’. Orde 1 betekent topkwaliteit, monument of monumentwaardig; orde 2 is hoge kwaliteit; orde 3 middelhoge kwaliteit.

Bij de waardering van panden en complexen werd naar een aantal aspecten gekeken:

• typologie: kwaliteit van het gebouw;
• architectuur: kwaliteit en gaafheid van de vormgeving;
• verkaveling: kwaliteit van plaatsing van een pand t.o.v. andere panden van het complex;
• bijdrage aan tuinstadkarakter.

Voor elk van die aspecten kon een gebouw maximaal 5 punten krijgen. De optelsom bepaalde de indeling in een orde. Op de kaart zijn die met kleuren aangegeven, onder de tab AUP.

Gebouwen waarvoor een sloopvergunning is verstrekt, zijn apart aangegeven.

Open data

De dataset met gegevens over de gebouwen is door bMA beschikbaar gesteld als open data. Het bestand omvat kenmerken als coördinaten, bouwjaar, naam architect, en waardering. Die zijn nu dus te vinden op onze Wederopbouwkaart.

Helaas ontbreken bruggen en andere infrastructuur in het bestand, en is niet aangegeven of een pand monument is of niet. Ook is de set met sloopgegevens niet helemaal compleet: het winkelcentrumpje Ingenhouszhof is immers onlangs gesloopt (met vergunning) maar staat nog wel op de kaart. Dat neemt niet weg dat het vrijgeven van de data alleen maar lof verdient. Hulde! Het smaakt wat mij betreft naar meer.

Volgende stap is de koppeling van deze data aan onze eigen gegevens. Dan moet het ook mogelijk zijn om te zoeken op naam architect, of op straatnaam. Dat wordt deels handwerk, dus dat zal nog wel even duren…

Algemeen Uitbreidingsplan

Het Algemeen Uitbreidingsplan werd opgesteld door de afdeling Stadsontwikkeling van de machtige Dienst der Publieke Werken (PW). Het idee erachter was om vorm en richting te geven aan de verwachte groei van de stad. Drijvende krachten achter het AUP waren W.A. de Graaf (de directeur van PW) en de stedenbouwkundigen Cornelis van Eesteren en Theo van Lohuizen. Vooral Van Eesteren pleitte voor een verkaveling met veel open ruimte, om licht en lucht optimaal toe te laten. Dat resulteerde in tuinsteden met de kenmerkende strokenbouw omgeven door groen, geheel anders dan de gesloten bouwblokken in de bestaande stad.

Typerend waren ook de groene scheggen die tussen de nieuwe wijken door de oude stad verbonden met ‘buiten’. Het AUP kende ook een vrij strikte functiescheiding: wonen, werken, winkelen en recreëren kregen elk eigen plekken, vooral om de woonrust te bevorderen.

De stedelijke vernieuwing die in de jaren ’90 werd ingezet in de westelijke tuinsteden, probeerde hogere dichtheden en meer functiemenging tot stand te brengen.