Ruw beton kan best mooi zijn.
Béton brut, Frans voor ruw beton, is het begrip waar een hele architectuurstroming naar genoemd is die de laatste tijd veel aandacht krijgt. Ik bedoel het brutalisme, gebouwen gekenmerkt door het gebruik van onbehandeld beton. Niet geschilderd, niet geplamuurd of anderszins uit het zicht gewerkt, maar eerlijk en misschien ook wel brutaal.
Is het eigenlijk wel een stroming, zit er dus een gedachte achter, of is het enkel een verschijningsvorm? Wellicht komen we daar deze week meer over te weten, want donderdag verschijnt Bruut!, volgens de auteurs dé atlas van het brutalisme in Nederland. De aandacht voor het brute beton past overigens in de recente herwaardering voor architectuur uit de jaren 1960 en 1970. Zit er misschien ook een onbewuste sehnsucht achter naar die tijd, een verlangen naar de onopgesmukte en rauwe stad?
Hier volgt alvast een lijstje van brutalistische gebouwen die voorkomen op amsterdamopdekaart.nl.
De LTS Patrimonium aan de Wibautstraat. Ingwersen, De Geus en Van der Bom, 1956. (foto: Joop van Bilsen / Anefo).
Autopon, Overtoom. Ingwersen & De Geus, 1961. Het enige woongebouw in deze lijst.
De Thomaskerk, Prinses Irenestraat. K.L. Sijmons, 1966. Van buiten bekleed met baksteen, maar van binnen ruw beton, glas en hout.
Rechtbank, Parnassusweg. B. Loerakker, 1975. Beton binnen en buiten. (De headerfoto bij dit stukje toont een betonnen wand in het gebouw die gegoten was in een bekisting waarin touwen waren opgenomen.)
Boezemgemaal Halfweg, Wethouder van Essenweg. Dick Slebos, 1977. Ziet er solide uit, precies wat je verwacht van een gemaal.
En verder onder andere: Woonhuis Singel (Abel Cahen 1970), Stationspostgebouw Oosterdokskade (Piet Elling 1968), Josephkerk, Erik de Roodestraat (Holt en Tholens 1952), De Leeuwenburg (Zanstra, de Clerq Zubli, Lammertsma & partners 1978).
Mijn persoonlijke favoriet staat trouwens niet in Amsterdam maar in Hamburg: een ongenaakbare kolos uit de oorlog die diende als luchtafweertoren en schuilbunker in één.
Bruut! is te bestellen bij je favoriete boekhandel of bij bol.com.
Zie ook: Brutalisme is populairder dan ooit (Arcam).
