IJsland, Rozengracht 204-210

Voormalige stoomfabriek voor keuken- en koffiestroop "IJsland", eigendom van F.Th. en A.J. Croes. Het pand aan de Rozengracht sloot aan op de gelijktijdig voor de fabriek verbouwde panden aan de Lijnbaansgracht, waar het bedrijf al langer stroop maakte.

Het bedrijf, dat handelde onder de firmanamen "G.A. Croes" en "de Wed. C.H. Fischer en Zoon", ging naar eigen zeggen terug tot 1723. Gerardus Antonius Croes (Amsterdam 1811 - Overveen 1893) zette vanaf 1845 de siroopbranderij van zijn vader voort onder zijn eigen naam. In 1858 kreeg hij toestemming om ook de firmanaam van een concurrent te gebruiken, "de Wed. C.H. Fischer en Zoon", een andere siroopmaker in de Jordaan. Croes vestigde zich vermoedelijk in 1864 op de Lauriergracht, in een oud dubbel pakhuis met de naam IJsland. Het moet hem redelijk voor de wind zijn gegaan, gezien zijn woonadressen Keizersgracht, P.C. Hooftstraat en vanaf 1882 Overveen. Na zijn dood in 1893 werden zijn zoons F.Th. Croes en A.J. Croes eigenaar. Zij lieten het pand op de Rozengracht bouwen, naar een ontwerp van architect Louis Rieber. Op de plek van het oude pakhuis IJsland kwam later de Eben Haëzer-kerk.

Het bedrijf werd in 1919 opgeheven. Het gebouwencomplex kwam toen in handen van drankfabrikant Erven Lucas Bols, die het liet verbouwen door architectenbureau Baanders.

Bols verliet het pand waarschijnlijk eind jaren 1960, toen het bedrijf alle productie verplaatste naar Nieuw Vennep.

In 2013 kwam hier een filiaal van 'concept store' Hutspot, waar onder meer kleding, accessoires, sieraden, kunst en gadgets te koop waren. Het bedrijf ging begin 2021 failliet. Sinds 2022 zit er een 'flagship store' van Studio Henk, een meubelmaker die overkwam van de Cruquiusweg.

IJsland. Rozengracht 204-210

Datering:

1896

Ontwerp:

Rieber, C.T.J.L.

Bouwstijl:

Traditioneel bouwen

Oorsponkelijke functie:

Koffiestroopfabriek

Status:

Gemeentelijk monument

Bronnen & links:

• Monumenten Inventarisatie Project
• SAA, archief bouwdossiers
• Aanbesteding: De Tijd 20-8-1896, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Firma: AlgHBl 3-10-1845, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; gebruik naam Fischer Algemeen Handelsblad 1-1-1859, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; idem 1-1-1864, (Delpher) resolver.kb.nl/…

Laatste wijziging:

februari 2024

• Levensmiddelen

• Eben Haëzer, Lauriergracht 130
• Lijnbaansgracht 109
• 't Lootsje, Rozengracht 99-107