Weesperzijde 250

Café De Omval, het laatste resterende huis van een rijtje daterend uit de tijd voor de Eerste Wereldoorlog.

Het exacte bouwjaar is niet bekend. Op een plankaart uit 1907 van de gemeente Watergraafsmeer is het huis samen met vijf buurpanden al te zien. Ze stonden op een terrein dat kort na 1900 ontstaan was door demping van het stukje Weesper(trek)vaart tussen het verbindingswater met de Amstel en de spoorlijn.

Op een Amsterdamse kaart uit 1912 stonden van hier tot aan de spoorlijn zestien huizen. De huizen die het dichtst bij de spoorlijn stonden, moesten in de jaren '30 wijken voor de verbreding van het spoorgebied door de aanleg van de spoordijk en de bouw van het Amstelstation.

Dit deel van de Weesperzijde werd onderdeel van de route vanuit de stad naar Diemen en verder. Een café langs zo'n route lag voor de hand. Buslijn D richting Betondorp kwam hier langs. De historische verkeersroute is nog terug te zien in het nabijgelegen viaduct (gereed 1939) onder de spoorlijn, dat 'verkeerd' georiënteerd is voor het hedendaagse autoverkeer. De Spaklerweg werd pas in de jaren '50 aangelegd. De opening van de Gooiseweg in 1960 ontlastte de Weesperzijde.

De oudste gegevens over bewoners van nummer 250 die we in het bevolkingsregister hebben gevonden, dateren uit 1920. Toen woonden hier de werktuigkundig ingenieur Carel J. Westermann (1872-1961) met zijn vrouw Wilhelmine Auguste Gossmann (1875-1941) en hun jongste kinderen, en de concertzangeres Geertruida Elizabeth Maria Robben (1887-1951). In 1924 trouwden Westermann en Robben met elkaar; ze waren toen al verhuisd.

In 1936 werd het woonhuis verbouwd tot café met bovenwoning. Dat gebeurde in opdracht van Johannes Petrus Wassenaar (1890-1978). Wassenaar was tot dan de uitbater van het café De Kleine Kroon, op de andere hoek van het rijtje. Dat moest toen wijken voor de spoorwegwerken; vermoedelijk kreeg Wassenaar het andere huis aangeboden als compensatie. De gemeente was destijds eigenaar van het huis, wellicht door onteigening voor de spoorwegwerken.

Wassenaar woonde boven de zaak, met zijn vrouw Constance Carolina Schoonderbeek (1898-1975) en hun kinderen. Aanvankelijk heette het nieuwe café ook De Kleine Kroon, later café Wassenaar. De naam De Omval duikt voor het eerst op in 1974.

De meeste buurpanden zijn in de jaren '60 afgebroken. De nummers 243 en 244 werden in 2017 gesloopt. Een prijsvraag voor plannen met het gebied werd in 2021 gewonnen door een plan waarin het oude café wordt opgenomen in een groot multifunctioneel gebouw. In 2023 bleek het pand echter zo bouwvallig te zijn dat afbraak noodzakelijk werd geacht. Het plan werd aangepast: er wordt een kopie gemaakt, met daarin enkele onderdelen van het oude café.

Weesperzijde 250

Datering:

Circa 1905

Ontwerp:

Bouwstijl:

Traditioneel bouwen

Oorsponkelijke functie:

Woonhuis

Status:

-

Bronnen & links:

• Bouwarchief stadsdeel Oost, archief Bevolkingsregister.
• Plankaart 1907: archief.amsterdam/…
• Café De Omval moet blijven: www.vriendenvanwatergraafsmeer.nl/…
• Spoorwegwerken Oost: 020apps.nl/…
• Nieuwbouwplannen: www.parool.nl/…
• Kopie: www.amsterdam.nl/…

Laatste wijziging:

juli 2023