Prinsenhof, Oudezijds Voorburgwal 197-199

Vleugel van het Prinsenhof, het voormalige stadhuis (1808-1988), nu luxe hotel The Grand.

Het Prinsenhof staat op de plek waar begin vijftiende eeuw het Ceciliaklooster werd gesticht. Na de Alteratie (1578) werd het klooster door de stad in gebruik genomen als gastenverblijf en kreeg het de huidige naam. Later diende het complex als hoofdkantoor van de Amsterdamse admiraliteit (tot 1795). In 1808 werd het stadhuis, nadat de Franse koning Lodewijk het stadhuis op de Dam tot zijn paleis had gemaakt. Het complex is een aantal keren uitgebreid.

De gevel aan de Voorburgwal, in de stijl van de Amsterdamse School, dateert uit 1924-1926. Deze vleugel werd ontworpen door de architecten Hulshoff en Lansdorp van Publieke Werken. Lansdorp tekende de gevel, die de bocht van de gracht volgt en eindigt in een hoge hoekpartij.

Het beeldhouwwerk, onder meer op de granieten pilasterkoppen, is van de hand van Hildo Krop.

In de nieuwe vleugel bevonden zich onder meer een koffiekamer voor ambtenaren, de trouwzaal en de kamers van burgemeester en wethouders. Tegelijk werd in het oude Admiraliteitsgebouw een nieuwe raadszaal ingericht.

De nieuwe vleugel was bedoeld als een tussenoplossing, tot er een geheel nieuw stadhuis gebouwd zou zijn. Het heeft echter nog zo'n zestig jaar geduurd voordat er daadwerkelijk een nieuw stadhuis kwam.

Criticus J.P. Mieras stelde zich in het Bouwkundig Weekblad de vraag hoe het sentiment te behouden van de huizen die voor de nieuwe vleugel moesten wijken:

Het gaat erom de sfeer van het oude te behouden in het licht van het heden. Het bouwen van een enkel nieuw huis in Oud-Amsterdam is daarom wellicht moeilijker dan het volbouwen van geheel Zuid en West te zamen.

Zonder nu op details in te gaan kan gezegd worden dat het nieuwe gedeelte van het Raadhuis waardeering verdient voor de wijze waarop rekening is gehouden met de schoonheid van de oude gracht, en uit het geheele werk blijkt nadrukkelijk dat de ontwerpers niet voor de moeilijkheden van het vraagstuk uit den weg zijn gegaan.

Het vraagstuk draagt — in dezen tijd — een dualisme in zich. Dit spiegelt zich ook af van dit gebouw. Maar dit dualisme tusschen de horizontale dominant van de raam-reeksen, die in een gebouwenstructuur als die van de onderhavige, onvermijdelijk is en het verticale accent dat in een grachtenhuis-gevel mòet spreken, is hier weggesmolten in een bevredigend harmonisch geheel; een geheel dat in zijn hoogte juist een karakteristieke eigenschap der oude huizen heeft behouden, op moderne schaal. Oud-Amsterdam is immers een stad van hoogbouw!

Prinsenhof. Oudezijds Voorburgwal 197-199, Sint Agnietenstraat 3