Blauwburgwal 17-19

Op 11 mei 1940 werd deze hoek getroffen door Duitse vliegtuigbommen. Daarbij kwamen 44 mensen om het leven. Het was een van de weinige keren in de oorlog dat het centrum van Amsterdam getroffen werd door bommen.

De bommenwerper was vermoedelijk onderweg naar Schiphol geraakt door luchtafweergeschut bij Sloterdijk, vloog door, maar liet wel enkele bommen vallen, misschien om gewicht te verliezen. Eén bom viel op de huizen op de hoek, twee vielen in het water en ontploften daar, en een vierde bom viel ook in het water maar ontplofte niet en ligt er nog altijd.

Lammers en Sijmons kozen voor een historiserend ontwerp: de ramen doen 19e-eeuws aan. Het pand heeft een forse loggia op het dak, oorspronkelijk behorend bij de kantine. Op de zolder aan de Blauwburgwal was de monsterkamer; om voldoende licht binnen te laten zijn de ramen daar extra groot.

Architectuurcriticus J.J. Vriend was in het Algemeen Handelsblad weinig lovend over het gebouw, volgens hem een compromis waar behalve de architect een schare aan esthetisch adviseurs aan had gewerkt:

Tot dusver las ik hierover alleen vergoelijkende woorden, maar nog nergens de blijkbaar veel gedeelde mening dat dit kantoorgebouw (in het bijzonder over de hoek gezien) eigenlijk maar weinig geslaagd mag heten, waarbij men dan nog kan opmerken dat de opbouw op het dak, met zgn. slap-barokke vormen, wel zo on-Amsterdams is als het maar kan.

Eerste gebruiker van de nieuwbouw was het koffiehandelshuis Matagalpa. De firma was opgericht in 1919 onder de naam "Koffie Handelmaatschappij van Cohen Bendiks" door Isaac Cohen Bendiks, die het bedrijf in 1932 overdeed aan zijn zoon Harry. Die wist Nederland in 1940 te ontvluchten. In 1941 kreeg het bedrijf de niet-Joodse naam Matagalpa, naar een stad in Nicaragua die het al als telegramadres gebruikte. Het bedrijf hield toen nog kantoor in het Polmanshuis in de Warmoesstraat. Toen dat gebouw in 1952 bij Krasnapolsky werd gevoegd, bemiddelde de gemeente bij de verhuizing van Matagalpa naar dit nieuwe kantoorpand.

De gevelsteen over papierfabricage in de gevel aan de Herengracht komt van een pand op Damrak 98.

Blauwburgwal 17-19, Herengracht 105-107

Datering:

1952

Ontwerp:

Lammers, Th.J. & K.L. Sijmons

Bouwstijl:

Oorsponkelijke functie:

Kantoren

Status:

Gemeentelijk monument

Bronnen & links:

• Gemeentelijk Monumenten Project
• Matagalpa: Stadsarchief, archief.amsterdam/…
• Nieuw gebouw: Telegraaf 16-4-1952, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Opening: Algemeen Handelsblad 8-4-1952, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Citaat: Algemeen Handelsblad 9-8-1952, (Delpher) resolver.kb.nl/…

Laatste wijziging:

februari 2022

• Th.J. Lammers
• K.L. Sijmons

• Kantoren
• Wederopbouw - herstel oorlogsschade

• Krasnapolsky, Dam 9
• Damrak 98
• Herengracht 54