Transvaalbuurt
Een groep bouwondernemingen had in 1903 een plan ingediend voor het gebied tussen spoorbaan, Ringvaart en Linnaeusstraat. Op dat moment was het nog een grotendeels onbewoonde polder, met alleen langs de Ringvaart enkele huizen. In het plan overheersten rechte lijnen. De gemeenteraad weigerde ermee in te stemmen. Daarop werd architect H.P. Berlage gevraagd een beter stedenbouwkundig plan te maken.
Berlage kwam met een gevarieerd ontwerp, met afwisselend hoog- en laagbouw, een aantal pleinen en plantsoenen en vooral weinig lange rechte straten.
De dienst Publieke Werken had eerder zelf een ontwerp gemaakt, maar dat werd afgewezen omdat het teveel leek op de als eentonig ervaren 19e-eeuwse buurten.
Het ontwerp van Berlage werd in de jaren daarna grotendeels ongewijzigd uitgevoerd, aanvankelijk vooral door particuliere bouwers en later door woningbouwverenigingen. Eerst werd het deel ten oosten van het Krugerplein bebouwd. Het westelijk deel volgde na 1920. Daar werd vooral de stijl van de Amsterdamse School toegepast, met platte daken.
Op het grote Pretoriusplein was ruimte bestemd voor de bouw van een kerk of een gebouw van algemeen nut. Daar diende zich echter geen gegadigde voor aan, zodat het plein een plantsoen bleef.
Berlage ontwierp zelf ook enkele blokken met woningen: op de hoek Pretoriusstraat / Linneausstraat, bij het Transvaalplein en de bijbehorende laagbouw aan de Transvaalkade.
De straten in de "Afrikaanse buurt" werden vernoemd naar Boerenstrijders en met hen verwante plekken in Zuid-Afrika, waar Nederland destijds veel verwantschap mee voelde. Enkele van die namen zijn later vervangen door die van strijders tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Het Pretoriusplein werd zo het Steve Bikoplein (1978), en de Louis Bothastraat werd de Albert Luthulistraat (1987).
- Bronnen & links:
- Het plan in de gemeenteraad: Algemeen Handelsblad 18-6-1903, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Het Nieuws van den Dag 8-12-1903, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Laatste wijziging:
- januari 2022
- 26 items
- Afrikanerplein 1-21 e.o.
- Christiaan de Wetstraat 37-51
- Colensostraat 2-28 e.o.
- Danie Theronstraat 8-30 e.o.
- Hofmeyrstraat 26-40
- Joubertstraat 7-13
- Kraaipanstraat 2-38 e.o.
- Kraaipanstraat 53-61 e.o.
- Laing's Nekstraat 36-52
- Linnaeusstraat 80-86 e.o.
- President Brandstraat 27-29
- President Steynstraat 5-19 e.o.
- Retiefstraat 3-33
- Retiefstraat 35-41 e.o.
- Schalk Burgerstraat 1-43 e.o.
- Smitstraat 29-49
- Steve Bikoplein 2-12 e.o.
- Steve Bikoplein 3-11 e.o.
- Steve Bikoplein 13-21 e.o.
- Steve Bikoplein 18-24 e.o.
- Transvaalkade 130-136 e.o.
- Transvaalplein 1-37 e.o.
- Tugelaweg 54-59 e.o.
- Krugerhof, Tugelaweg 70-77 e.o.
- Tugelaweg 85
- Tugelaweg 91-120 e.o.