Hollandsche Gazfabriek
Op de plek waar nu de Den Texstraat, Nicolaas Witsenstraat en Pieter Pauwstraat liggen, stond tussen 1845 en 1885 een gasfabriek, de Hollandsche Gazfabriek.
De fabriek was opgericht door suikerfabrikant C. de Bruyn & Zonen om de concurrentie aan te gaan met de al langer bestaande fabriek van de Imperial Gaz Company, de 'Engelse' gasfabriek. Suikerraffinadeurs waren grootgebruikers van gas; ze zagen de prijzen van de Engelse fabriek almaar stijgen en namen daarop zelf het heft in handen.
In 1846 kreeg de fabriek van de gemeente toestemming, een concessie, om gasleidingen te leggen door de stad. Vanaf 1847 werd er gas geleverd. Het fabrieksterrein werd uitgebreid toen rond 1860 de Singelgracht op die plek werd rechtgetrokken. Toen de gemeente in 1883 besloot om vanaf 1885 met slechts Ć©Ć©n gasleverancier verder te gaan, de Imperial, viel het doek voor deze fabriek. In november 1885 werd de fabriek afgesloten van het eigen buizennet, dat door de gemeente werd overgenomen. De 200 werknemers werden ontslagen.
Het terrein werd door de firma De Bruyn ondergebracht in de NV Hollandsche Maatschappij tot exploitatie van Bouwterreinen, die percelen doorverkocht aan kleinere bouwondernemers. Ook het kleinere terrein op de hoek van de Weteringschans en het verlengde van de Reguliersgracht maakte deel uit van het bezit. De NV werd bestuurd door een groepje makelaars en bouwkundigen: J.J. Tim jr., A. Lubbers, W. Langhout, Z. Deenik, E.J. Heijer, E. Mƶller en G. Rotgans. Makelaar Lubbers bouwde er zelf acht groepjes huizen, Langhout nam vijf projecten voor zijn rekening, Mƶller twee.
Vanaf 1890 werden er huizen gebouwd. Er kwamen twee nieuwe straten: de Den Texstraat (naar oud-burgemeester C.J.A. den Tex, 1824-1882) en de Nicolaas Witsenstraat (eveneens een voormalige burgemeester, uit de 17de eeuw). De speeltuin in het Weteringplantsoen werd een stukje verplaatst, naar de huidige locatie.
Er kwamen voornamelijk huizen voor de gegoede middenklasse. Voor de bouwers was dit een uitgelezen kans om dergelijke woningen te bouwen op een prominente locatie dichter bij de oude stad dan locaties in de uitbreidingswijken. Na verloop van tijd kreeg met name de Den Texstraat een stevig Joods karakter.
- Bronnen & links:
- Den Texstraat - Joods Amsterdam, www.joodsamsterdam.nl/…
- Oprichting NV: Staatscourant 7-4-1890, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Laatste wijziging:
- oktober 2021
- 53 items
- Den Texstraat 3-5B
- Den Texstraat 7-15
- Den Texstraat 8 e.o.
- Den Texstraat 10
- Den Texstraat 12-16
- Den Texstraat 17-19
- Den Texstraat 18-20
- Den Texstraat 21-27
- Den Texstraat 22-26
- Den Texstraat 28-30
- Den Texstraat 29-31
- Den Texstraat 30A-36
- Den Texstraat 35
- Den Texstraat 37-39
- Den Texstraat 38-40
- Den Texstraat 41-43
- Den Texstraat 42-44
- Den Texstraat 45-53
- Den Texstraat 46-54
- Nicolaas Witsenkade 7-10
- Nicolaas Witsenkade 11
- Nicolaas Witsenkade 12-14
- Nicolaas Witsenkade 15-18
- Nicolaas Witsenkade 19-20
- Nicolaas Witsenkade 21
- Nicolaas Witsenkade 22
- Nicolaas Witsenkade 23-26
- Nicolaas Witsenkade 27
- Nicolaas Witsenkade 28
- Nicolaas Witsenkade 29 e.o.
- Nicolaas Witsenkade 30-31 e.o.
- Nicolaas Witsenkade 32
- Nicolaas Witsenkade 33-36
- Nicolaas Witsenkade 38
- Nicolaas Witsenstraat 1-5
- Nicolaas Witsenstraat 4-10 e.o.
- Nicolaas Witsenstraat 12-18 e.o.
- Pieter Pauwstraat 6-22
- Tweede Weteringplantsoen 1-17 e.o.
- Villa Heineken, Tweede Weteringplantsoen 21
- Weteringschans 72-74
- Weteringschans 88-90
- Weteringschans 92
- Weteringschans 94
- Weteringschans 96
- Weteringschans 104
- Weteringschans 106
- Weteringschans 108
- Weteringschans 120-124
- Weteringschans 126-128
- Weteringschans 130-132 e.o.
- Weteringschans 253
- Weteringschans 255-257 e.o.