• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Monumenten
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
    •

    Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen
    Afbeelding uit: 1910-1913. De situatie rond 1912. 1) regulateurshuis; 2) ammoniakfabriek; 3) ketelhuis; 4) gashouder; 5) watergasfabriek; 6) gashouder; 7) meterhuis / laboratorium; 8) woningen; 9) magazijn; 10) kolenloodsen; 11) retortengebouw; 12) watertoren; 13) condensors; 14) meterhuis; 15) machinegebouw; 16) meterhuis; 17) ketelhuis; 18) schaft- en waskamers; 19) zuiveringshuis; 20) teercentrifugekamer; 21) regulateurshuis; 22) woning; 23) werkplaatsen en kantoren.
    Afbeelding uit: Circa 1884. Een van de stokerijen in aanbouw.
    Afbeelding uit: onbekend. Het oostelijke retortengebouw, oftewel de stokerij. Kolen werden per spoor aangevoerd. Links de watertoren.
    Afbeelding uit: circa 1885. V.l.n.r. machinegebouw en ketelhuis met een van de meterhuisjes; condensers; watertoren. Bron afbeelding: SAA, bestand OSIM00008005927.
    Afbeelding uit: 1910. Steenkolenlaadplaats aan de Haarlemmervaart.
    Afbeelding uit: april 1961. Sloop van een van de stokerijen (retortengebouwen).
    Afbeelding uit: december 1961. Watertoren, met op de voorgrond de resten van een opgeblazen schoorsteen.
    Afbeelding uit: januari 2020. Hek aan de zuidoostkant van het complex.

    Westergasfabriek

    De Westergasfabriek ontstond in twee fasen: 1883-1885 en 1902-1903. Opdrachtgever van de eerste fase was de Imperial Continental Gas Association (ICGA), een Brits bedrijf. In 1898 werd de fabriek overgenomen door de gemeente, die het complex verder uitbreidde. Het was de grootste van de vier Amsterdamse gasfabrieken.

    In 1967 werd de gasproductie gestaakt, nadat vrijwel alle afnemers waren overgegaan op elektriciteit of aardgas.

    Het terrein werd vervolgens vooral voor opslag gebruikt. In de jaren 1990 bood het plek aan allerlei culturele activiteiten. De bodem van het terrein werd gesaneerd, vooral door de vervuilde grond te isoleren. Vervolgens werd het terrein ingericht als cultuurpark.

    Veel gebouwen van de gasfabriek zijn behouden. De twee stokerijen zijn gesloopt. Zij stonden in elkaars verlengde in de buurt van de spoorlijn, zodat de kolen per trein konden worden aangevoerd. Ook de watertoren is gesloopt. Er was een denkbeeldige as tussen het midden van de zuiveringshallen, de watertoren en het verbindingsdeel van de stokerijen, die het complex een zekere symmetrie gaf.

    De straten op het terrein zijn vernoemd naar architect Isaac Gosschalk, naar de eerste directeur van de fabriek Julius Pazzani, naar de bedenker van de in de gebouwen veel toegepaste dakspantenconstructie Antoine-RƩmi Polonceau, en naar een fabrikant van gashouders, de firma Klƶnne.

    In de jaren 1990 nam projectontwikkelaar MAB van de familie Meijer-Bergmans het complex over van de gemeente. In 2018 gingen de gebouwen over naar een groep Amsterdamse investeerders, onder wie horeca-ondernemer Duncan Stutterheim en vastgoedbedrijf Millten.

    De Westergasfabriek was overigens niet de eerste gasfabriek in Amsterdam. Op een stadsplattegrond uit 1866 zijn er al twee te zien, waar nu Marnixstraat en Weteringschans zijn. Er waren de Hollandsche Gasfabriek en de Amsterdamsche Pijp-Gaz Compagnie. Om controle te versterken op de gasproductie gaf de gemeente in 1883 alleen aan de ICGA een nieuwe concessie voor de productie van gas; de oudere fabrieken maakten plaats voor woningbouw.

    Alle complexen

    Bronnen & links:
    Laatste wijziging:
    januari 2019
    Link
    Twitter
    Mastodon
    Facebook
    E-mail
    Delen

    Zoeken