Nieuwe Looiersdwarsstraat 9-17

Voormalige fabriek op de hoek met de Nieuwe Looiersstraat. Gebouwd voor suikerwerkenfabriek De Bont en Leyten.

Dat was een Amsterdams bedrijf, opgericht in 1843 door Martinus Joannes de Bont en Bartholomaeus Adrianus Leyten. Voordat het hier kwam was het gevestigd op Singel 169-175, waar nu het PC Hoofthuis staat. Dat terrein was te klein voor verdere uitbreiding. Eind 1927 werd het bedrijf overgenomen door concurrent Ringers (Rotterdam en Alkmaar) en in 1928 werd deze fabriek gesloten.

Het pand werd toen gekocht door de gemeente, die het verbouwde en er in 1931 het kantoor van de dienst der Wasch- en Schoonmaak-, Bad- en Zweminrichtingen in onderbracht. De dienst WSBZ was tot dan gevestigd in het oude pand van Electra aan de Haarlemmerweg, dat de gemeente wilde verbouwen tot wasserij.

In die wasserij werd onder meer het wasgoed van het Wilhelmina Gasthuis gewassen. Het Algemeen Handelsblad liet in 1931 met een reeks indrukwekkende getallen zien waar de dienst zich mee bezighield:

Hij omvat de gemeente-wasscherij aan de Jacob Catskade, die 1.208.757 kg waschgoed verwerkte in 1930; het waschhuis aan de Linnaeusstraat, dat in dat jaar 13.982 waschbeurten verstrekte; de handdoekenwasscherij, die in 1930 reinigde 1.750.341 handdoeken en 191.545 waschhandschoentjes; de handdoekverhuurinrichting, die in het vorige jaar aan scholen en gemeente-instellingen verhuurde 605.071 handdoeken.

Badhuizen waren er vier in 1919 met 110 cellen; in 1930 waren er 15 met 328 cellen. Het aantal baden in 1919 bedroeg 373.496 en 1.458.544 in 1930. Voorts zijn er vijf kinderbadhuizen, die in het laatste jaar 359.941 kinderbaden verstrekten.

Het gemiddelde gebruik per badcel is thans bijna 5000 per jaar. Dat is meer dan in eenige andere plaats; het dubbele bv. van Den Haag. Telkens bleek dat, wanneer er meer badhuizen kwamen, het gemiddelde gebruik per cel niet kleiner werd. Echter, is niet aan alle badhuizen het bezoek even druk; vrij gering is het bv. aan dat op Wittenburg.

Gemeentelijke zwembaden zijn er thans zes; er werden in 1930 genomen 610.187 zwembaden.

Ten slotte is er de schoonmaakdienst, welke in 1930 ongeveer 600 gebouwen (o.a. scbolen) reinigde.

Aan den schoonmaakdienst ls verbonden een afdeeling glazenwasscherij, benevens een afdeeling stoffeerderij. Aan deze laatste is opgedragen het reinigen en verder bewerken, herstellen en vervaardigen van de raam-, vloer- en de wandbekleedingen in de openbare scholen en overige gemeente-gebouwen, mede des winters het in bewaring nemen en opslaan van markiezen, jaloezieën en andere zonweringen. Tijdens de groote schoonmaak der scholen bv. moet deze stoffeerderij circa 25.000 gordijnen afnemen, reinigen, grootendeels laten wasschep; voorts repareeren en weder ophangen.

De bemoeiingen van den Dienst strekken zich verder nog uit tot het toezicht op die particuliere zwembaden, welke de gemeente in den een of anderen vorm financieel steunt.

Het personeel omvat 83 ambtenaren en 1039 werklieden, waaronder 691 schoonmaaksters.

De dienst bleef hier tot circa 1991. De gemeentelijke badhuizen waren toen allemaal gesloten, en het schoonmaakbedrijf was eind jaren 1980 verzelfstandigd.

Het gebouw is nu onder meer in gebruik voor kinderopvang.

Nieuwe Looiersdwarsstraat 9-17