Een voormalige dubbele school: een gebouw met twee scholen, in dit geval een eersteklasse- en een tweedeklasseschool. Links kwam de school der tweede klasse, die als naam de letter G kreeg toebedeeld. De school der eerste klasse werd nummer 48. De scholen werden in 1887 geopend.
Beide scholen hadden twee lokalen voor kleuters (de "voorbereidende klasse"), vijf klaslokalen, een gymzaal en een deels overdekte speelplaats aan de achterzijde. Ze deelden geen faciliteiten. In 1888 werd het gebouw aan de linkerkant uitgebreid met vier lokalen.
In 1891 werd het overdekte deel van de speelplaats van school 48 verbouwd tot een badinrichting met zestien douches. De leerlingen konden hier een keer per week gratis douchen, een luxe die de meeste van hen thuis niet kenden. In de (verdwenen) eersteklasseschool Valkenburgerstraat 3 kwam een soortgelijk schoolbad, en voor de uitbreiding van de school in de Eerste Nassaustraat werd ook een badruimte gepland. Het was een proef van de gemeente, om te onderzoeken hoe een dergelijke hygiƫne-maatregel aan zou slaan bij ouders, onderwijzers en leerlingen. In deze vorm werden schoolbaden niet voortgezet. Er kwamen later wel twee centrale schoolkinderbaden, in de Frederik Hendrikstraat (1901) en in de Stadstimmertuin (1908).
De ruimte van school 48 werd in 1911 geschikt gemaakt voor een voorbereidende school, een kleuterschool. De situatie met links een lagere school en rechts een kleuterschool bleef met een onderbreking in de jaren 1940 bestaan tot in de jaren 1980. Toen werd elders in de buurt een modern schoolgebouw geopend waardoor dit gebouw overtollig werd. Sowieso was het aantal kinderen in de buurt flink teruggelopen.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog stond de kleuterschool vermoedelijk leeg. Er kwam in 1941 een dependance van de door de bezetter ingestelde Joodse school nummer 6 in de Oosterparkbuurt, een school voor alleen Joodse kinderen. Na de deportaties werd die school in 1943 gesloten.
De laatste scholen in het gebouw waren basisschool Commelin en kleuterschool De Clematis.
In de ruimte op de hoek met de Pontanusstraat, oorspronkelijk de gymzaal van school 48, kwam in 1988 cafƩ-restaurant De Ponteneur van Jaap Hoogendam. In 2016 kwam er Bar Botanique, de tiende zaak van de horeca-ondernemers die bekend staan als De Drie Wijzen uit Oost. Botanique nam ook een flink deel van de stoep in gebruik.
In de meeste andere ruimtes op de begane grond kwamen na de sluiting van de scholen winkels. De eerste verdieping werd verbouwd tot woonruimte (HAT-eenheden). Architect van de transformatie was Nico Andriessens.
Oorspronkelijke huisnummers, tot circa 1985: 133-135.
Eerste Van Swindenstraat 511-581
- Datering:
- 1886
- Ontwerp:
- Publieke Werken
- Bouwstijl:
- Neorenaissance XIXB
- Oorsponkelijke functie:
- School
- Status:
- -
- Bronnen & links:
- Schoolbad: voornemen, Algemeen Handelsblad 3-6-1890, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; raadsbesluit, Het Nieuws van den Dag 17-10-1890, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; beschrijving, Opr. Hrlmsche Courant 1-10-1891, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; proef geslaagd, Algemeen Handelsblad 1-11-1891, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; stand 1916, NvdD 3-4-1916, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Joodse school: verdwenen-joodse-scholen.nl/…
- Laatste wijziging:
- januari 2024
Er zijn 9 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.