Op de hoek met de Schinkelkade verrees in 1900 het eerste gebouw van de NV Nederlandsche Cocaïnefabriek. Het werd afgebroken in 1994; de fabriek was toen allang vertrokken.
Cocaïne werd eind negentiende eeuw geregeld gebruikt voor medische doeleinden maar ook voor genot. Dat was destijds nog volstrekt legaal. Diverse ondernemers zagen brood in de industriële productie ervan. Het initiatief voor deze fabriek ging uit van twee Duitsers: de zakenman Boldemann en de chemicus Eberhard. De cocabladeren kwamen van plantages op Java van aandeelhouder J. van Hengst. De Koloniale Bank, in weerwil van de naam vooral een handelsbedrijf, zorgde voor het transport en vormde de directie. Een groot deel van de productie ging naar een vaste klant, een farmaceutisch bedrijf in Dresden.
Het gebouw telde oorspronkelijk één bouwlaag. Al na een paar jaar kwam er een verdieping op, eveneens ontworpen door architect H.H. Baanders. Een volgend verzoek om vergunning voor een uitbreiding werd in 1907 geweigerd; het gemeentebestuur vond de aanwezigheid van veel brandgevaarlijke stoffen in een buurt waar ook gewoond werd te riskant. Daarop besloot het bedrijf een nieuwe fabriek te bouwen buiten de stad: aan de kade van de Weespervaart, destijds gemeente Ouder-Amstel; ontwerp Van Rossem en Vuyk. Daar ging de productie vanaf eind 1909 door tot begin jaren 1960. Ook die fabriek is afgebroken.
Na het vertrek van de cocaïnefabriek kreeg het pand aan de Schinkel uiteenlopende functies en gebruikers: volgens de gemeentelijke woningkaarten een kaasexporteur, een fouragehandel, werkplaats van straatvegers, liftenfabriek, timmermanswerkplaats, garage, en apparatenfabriek Nedap. Na WO II zaten hier de bijouteriefabriek Vicam en de Eerste Hollandse Parelfabriek. In 1957 werd het gebouw ingericht als jeugdhonk en clubhuis, met de naam De Meerpaal.
Het gemeentelijk woningbedrijf liet het verouderde pand in 1994 afbreken om plek te maken voor een nieuw complex met behalve het buurthuis ook zeven woningen, naar een ontwerp van Fenna Oorthuys.
De Meerpaal werd op een onbekend moment buurtcentrum Cascade. Dat werd circa 2012 gesloten. Projectontwikkelaar Lingotto verbouwde vervolgens het buurthuisgedeelte tot ruimtes voor een huisartsenpraktijk en een fysiotherapeut op de begane grond, en daarboven appartementen.
Eerste Schinkelstraat 30
- Datering:
- 1900
- Ontwerp:
- Baanders, H.H.
- Bouwstijl:
- Oorsponkelijke functie:
- Fabriek
- Status:
- Gesloopt, 1994
- Bronnen & links:
- Afwijzing 1907: Algemeen Handelsblad 18-12-1907, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- H.H. Bosman: The history of the Nederlandsche Cocaïne Fabriek and its successors as manufacturers of narcotic drugs, analysed from an international perspective. Acadamisch proefschrift, Universiteit Maastricht 2012.
- Over het nieuwe gebouw 1994: www.gebouwdin.amsterdam.nl/…
- Over het nieuwe gebouw 2014: gebouwdin.amsterdam.nl/…
- Laatste wijziging:
- januari 2024
Er zijn 11 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.