Amstel 50

Dit huis kreeg in 1875 de huidige voorgevel. Opdrachtgever was de smid Lambertus Johannes Gerardus Eijrond (Amsterdam 1832 - Maarssen 1915).

Over de bouwgeschiedenis van het pand vóór 1875 is weinig bekend. Langs dit deel van de Amstel (Binnen-Amstel) stond al in de zestiende eeuw een dichte rij bebouwing, doorsneden door stegen en gangen. Een helaas weinig accurate tekening uit 1825 toont een huis met een hoogte die overeenkomt met het huidige pand. Het metselwerk van de rechter zijmuur van het huidige huis suggereert dat die muur aanzienlijk ouder is dan negentiende-eeuws.

Eijrond had in 1862 de hier sinds 1857 bestaande huis-, scheeps- en kachelsmederij van J.H. Feldberg overgenomen. Hij was opgegroeid in een rooms-katholiek jongenshuis aan de Lauriergracht, en trouwde in 1865 met Helena Martens (Utrecht 1826 - Maarssen 1905). In 1889 vertrok het echtpaar naar Zeist; de smederij werd overgenomen door B.J. Boekholts. Afgaand op advertenties in kranten handelde Boekholts ook in fietsen.

In 1898 zat hier een fabriek waar vlaggen, wimpels, stokken en dekkleden werden gemaakt, vooral voor de scheepvaart. Eigenaar was de zeilmaker G.J. Moolen. Op een van de verdiepingen woonde destijds A.J.E. Kraft († 1906), een leraar M.O. die lessen schoonschrijven gaf, actief was in de katholieke beweging en ook verzekeringen verkocht voor de maatschappij Pietas.

Later, in de eerste helft van de twintigste eeuw, gebruikte papierhandel Vlieger (destijds gevestigd op nummer 52) het onderstuk als magazijn en als winkel voor prentenboeken. Vlieger had in 1903 een concreet plan om het hele blok Amstel 50-54 en Halvemaansteeg 2-6 te vervangen door nieuwbouw; zover is het nooit gekomen.

In 1942 begon J.B. Linders een rijwielstalling in nummer 50. In 1969 kwam er voor het eerst een horecafunctie in het pand: een espressobar, in 1972 gevolgd door de Israëlische grillroom Exodus (tot circa 1981).

Vanaf de jaren 1980 zat er een reeks homocafés: als eerste Querelle en als laatste van 2016 tot 2021 Fame. Aan dit deel van de Amstel zaten in die periode diverse cafés gericht op de homo-scene.

Begin 2022 wordt waarschijnlijk een aanvang gemaakt met de sloop van het pand, ten behoeve van een nieuw 'cultuurclubhuis' dat ook enkele panden aan de Halvemaansteeg omvat.

Rechts van het pand ligt de Schuitenvoerderssteeg, die oorspronkelijk toegang bood tot de achtergelegen huizen Amstel 38-48.

Amstel 50

Datering:

1875

Ontwerp:

Bouwstijl:

Oorsponkelijke functie:

Smederij met bovenwoningen

Status:

-

Bronnen & links:

• Smederij: Algemeen Handelsblad 3-10-1862, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Algemeen Handelsblad 31-1-1889, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Tekening 1825: archief.amsterdam/…
• Archief bevolkingsregister en woningkaarten, SAA
• Exodus: Nieuw Israelietisch Weekblad 9-6-1972, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Cafés: www.gaykrant.nl/…

Laatste wijziging:

januari 2022