• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Monumenten
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
    •

    Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen
    Afbeelding uit: september 2021. Op het Weesperplein.
    Afbeelding uit: september 2021. Op het Weesperplein.
    Afbeelding uit: april 2016. Van links naar rechts: "berustend in Gods wil", "vereend met u in afweer", "beschermd door uw liefde", "gesterkt door uw weerstand", en "rouwend met u". (Weesperstraat)
    Afbeelding uit: april 2016. In het plantsoen bij de Weesperstraat.
    Afbeelding uit: april 2016. Het monument stond tot 2020 in een plantsoentje tussen de verkeersader en de tuin van de diaconie.
    Afbeelding uit: april 2016. Achterzijde (nog in de Weesperstraat).
    Afbeelding uit: februari 1950. Werklieden leggen de laatste hand aan het monument, op het Weesperplein.
    Afbeelding uit: januari 1950. Beeldhouwer Wertheim in zijn atelier.
    Afbeelding uit: februari 1950. Burgemeester d'Ailly spreekt bij de onthulling van het monument.

    Het monument is volgens het opschrift opgedragen "aan de beschermers der Nederlandse Joden in de oorlogsjaren". Het is een van de eerste oorlogsmonumenten in Amsterdam, zo niet het eerste. De officiƫle naam was "Herdenking Burgerzin Amsterdamse bevolking tegenover de joodse bevolking"; het staat bekend als het Monument van Joodse Erkentelijkheid.

    Het initiatief voor het monument ging uit van een comitƩ onder voorzitterschap van M. de Hartogh, een arts en lid van de gemeenteraad. Naar verluidt was er enige druk 'van hogerhand'; wellicht vonden de autoriteiten het op dat moment nog belangrijker om het verzet te eren dan om de tienduizenden vermoorde joodse Amsterdammers te herdenken. Het monument werd in februari 1950 onthuld door burgemeester d'Ailly, die daarbij sprak over trots en schaamte.

    Oorspronkelijk stond het aan de overkant van het Weesperplein, bij de ingang van de Stadstimmertuin. Het moest daar in 1968 weg om plaats te maken voor een metro-uitgang. Daarbij werden de reliƫfs vervangen door kopieƫn in een hardere steensoort.

    Er werd een nieuwe locatie gevonden in een plantsoen aan de Weesperstraat, op een plek waar voor de oorlog een rijtje voornamelijk Joodse huizen stond. Daar moest het in 2020 wijken voor het nieuwe Namenmonument. Sinds mei 2021 staat het weer op het Weesperplein. Op een zuiltje wordt de geschiedenis van het monument verteld, met de opmerking dat het inmiddels ook een herinnering is aan hoe complex de verwerking van de oorlog en de Holocaust in Nederland zijn verlopen.

    De ontwerper van het monument, beeldhouwer Jobs Wertheim (1898-1977), was zelf een overlevende van de Holocaust. Het monument is uitgevoerd in gele Franse zandsteen. De vijf hardstenen reliƫfs tonen berusting, afweer, bescherming, weerstand en rouw.

    Onthulling Joods Dankbaarheidsmonument, door Polygoon-Profilti (producent) / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder), is gelicenseerd onder Creative Commons - Naamsvermelding-Gelijk delen.

    Beelden van de onthulling in februari 1950.

      Joodse Erkentelijkheid. Weesperplein

      Datering:
      1950
      Ontwerp:
      Wertheim, J.G.
      Bouwstijl:
      Oorsponkelijke functie:
      Monument
      Status:
      -
      Bronnen & links:
      Laatste wijziging:
      september 2021
      Link
      Twitter
      Mastodon
      Facebook
      E-mail
      Delen

      Zoeken