• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Monumenten
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
  • Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen

    Kerken - gereformeerd

    In de eerste decennia van de 19e eeuw waren er binnen de oude gereformeerde Kerk stromingen die met succes verlichting nastreefden. Ook werd de Kerk door koning Willem I feitelijk onder bestuur van de regering gesteld, via een ministerie van Hervormde Eredienst. De Nederduits Gereformeerde Kerk werd de Nederlandse Hervormde Kerk. Uit protest tegen de koerswijziging en de inmenging ontstond in 1834 de Afscheiding.

    Amsterdam speelde een bescheiden rol in de Afscheiding. Als eerste kerk van de Christelijk Afgescheiden Gemeente werd vanaf 1836 een gebouw gebruikt aan de Bloemgracht (in 1880 vervangen door de Bloemgrachtkerk). De tweede (1857), die men Nieuwe Kerk noemde, stond op Keizersgracht 489 en is inmiddels gesloopt. In 1872 kwam er nog een derde, de Plantagekerk aan het begin van de Plantage Doklaan (gesloten 1927, afgebroken). De Christelijk Afgescheidenen noemden zich vanaf 1869 de Christelijke Gereformeerde Kerk.

    Een andere afsplitsing van de Nederlandse Hervormde Kerk was de door Abraham Kuyper geleide Doleantie (1886). De naam kwam van het Latijnse woord voor klagen: ook deze Kerk kwam voort uit onvrede. Ook de Dolerende Kerk had kerken nodig. In enkele jaren tijd werden er zes gebouwd. Tot de eerste behoorden de Keizersgrachtkerk (1888), Schinkelkerk (1890) en de Buiten-Amstelkerk (1892). De Dolerenden noemden hun kerken vaak naar de plek waar ze stonden. Afgebroken zijn de Raamkerk (Hugo de Grootkade, 1889-1964), Funenkerk (Zeeburgerstraat, 1889-1974), en de Boomslootkerk (Recht Boomssloot, 1890-1934).

    Kuyper wees de gotiek af als bouwstijl voor kerken. Liever zag hij een zo zuiver mogelijke neorenaissance.

    In 1892 kwam het tot een vereniging van de Afgescheidenen en de Dolerenden. Ze gingen samen verder onder de naam Gereformeerde Kerken in Nederland.

    Diverse gereformeerde kerken uit de begintijd zijn alweer gesloopt: de Funenkerk (Zeeburgerstraat, 1889-1975, architect Tjeerd Kuipers), de Raamkerk (Hugo de Grootkade, 1889-1964, E.G. Wentink) en de Boomslootkerk (Recht Boomssloot, 1890-1935, G.W. & J.W. Meijer).

    Alle thema's

    Bronnen & links:
    Laatste wijziging:
    december 2021

    Zoeken