• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
  • Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen

    Afbeelding uit: circa 1860.
    Afbeelding uit: november 2018. Buste van Sarphati in het monument in het Sarphatipark.
    Afbeelding uit: juni 2023. De grafstenen van Sarphati (links) en zijn vrouw op de Portugees-Joodse begraafplaats in Ouderkerk a/d Amstel.

    Samuel Sarphati

    30 januari 1813 - 22 juni 1866

    Amsterdams armenarts, ondernemer en stedenbouwer. Samuel Sarphati werd geboren in een Portugees-joods gezin. Zijn vader was een tabakshandelaar. Sarphati studeerde geneeskunde en scheikunde in Leiden. Na zijn studie werd hij huisarts in Amsterdam.

    Al snel ontplooide hij allerlei activiteiten gericht op de verbetering van de leefomstandigheden in de overvolle, verkrotte stad.

    Een bezoek aan de Wereldtentoonstelling in Londen in 1851 inspireerde hem tot een Nederlandse variant van het Crystal Palace: het Paleis voor Volksvlijt, dat tussen 1855 en 1864 verrees op het huidige Frederiksplein. Het Paleis, afgebrand in 1929, was het hart van een door Sarphati bedachte nieuwe stadswijk, waartoe ook het Amstelhotel (1866) behoorde.

    Enkele andere initiatieven van Sarphati:
    - 1842: Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie;
    - 1842: Handelsacademie, een voorloper van de HBS;
    - 1847: Sarphati krijgt concessie voor huisvuilinzameling, sticht de Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Landontginning, die afval tot mest maakt;
    - 1852: Polytechnisch Museum;
    - 1855: Maatschappij voor Meel- en Broodfabrieken, bouwde in 1856 de eerste broodfabriek van Nederland, die brood betaalbaar maakte voor minder vermogenden;
    - 1861: Nationale Hypotheek-bank;
    - 1863: Nederlandsche Crediet- en Deposito Bank;
    - 1864: Nederlandsche Bouwmaatschappij;
    - 1865: Surinaamsche Bank.

    Sarphati trouwde in 1843 met Abigaƫl Mendes de Leon (1811-1864). Het paar kreeg geen kinderen. Hij overleed in 1866, na een ziekbed van enkele weken, en werd begraven op de Portugees-Israƫlitische begraafplaats in Ouderkerk aan de Amstel.

    Alle personen en organisaties

    Bronnen & links:
    • L. Hagoort: Samuel Sarphati. Van Portugese armenarts tot Amsterdamse ondernemer. Uitgeverij Lubberhuizen, Amsterdam 2012.
    Laatste wijziging:
    oktober 2021

    Zoeken