Plan-Sarphati
Nadat in 1859 een aanvang was gemaakt met de bouw van 'zijn' Paleis voor Volksvlijt, presenteerde Samuel Sarphati in 1860 een plan voor de ontwikkeling van de omgeving ervan. Een tweede versie van het plan overtuigde de gemeenteraad in 1862 om Sarphati een concessie te geven voor het plangebied.
Het was voor het eerst in twee eeuwen dat er een planmatige stadsuitbreiding zou komen. Het plangebied lag deels binnen de Singelgracht en deels erbuiten. Dominant in het plan was het 62 meter hoge Paleis voor Volksvlijt, dat in de as stond van zowel de Utrechtsestraat als de straat naar de Hogesluis (later Sarphatistraat genoemd). Het plan had ook betrekking op de omgeving van de Hogesluis en op het gebied tussen Amstel, Singelgracht, Boerenwetering en de grens met Nieuwer-Amstel (ca. de huidige Ceintuurbaan).
Sarphati bedacht ruimte voor groen, voor bedrijven, voor arbeiderswijken en voor chique wijken. Na zijn dood in 1866 probeerde de Nederlandsche Bouw Maatschappij de plannen uit te voeren. Er bleek echter onvoldoende belangstelling te zijn. Het grootste deel van het concessiegebied werd in delen verkocht aan andere partijen, zowel particulieren als bedrijven.
In de directe omgeving van het Paleis voor Volksvlijt werden de plannen van Sarphati wel uitgevoerd. Zo zorgden de gevelwanden van Oosteinde en Westeinde ervoor dat de achterliggende terreinen aan het oog werden onttrokken (1865-1866). Aan de andere kant van de Amstel werd het Amstelhotel gebouwd (1866). En langs de straat tussen Paleis en Weesperplein kwamen rijen met voorname burgerwoningen.
Het plan van Sarphati heeft er wel toe geleid dat de gemeente zelf na ging denken over planmatige ontwikkeling van de stad. In die zin stond het aan de basis van het plan-Van Niftrik en het latere plan-Kalff, de blauwdruk voor de negentiende-eeuwse gordel.
- 27 items
- Amstel 179 e.o.
- Frederiksplein 34
- Frederiksplein 36-38
- Frederiksplein 40
- Frederiksplein 47-49
- Frederiksplein 51
- Frederiksplein 52
- Frederiksplein 54 e.o.
- Paleis voor Volksvlijt, Frederiksplein 56
- Oosteinde 1-27
- Amstelhotel, Prof. Tulpplein 1
- Sarphatistraat 4
- Sarphatistraat 6
- Sarphatistraat 7
- Sarphatistraat 8-10
- Sarphatistraat 9
- Sarphatistraat 11
- Sarphatistraat 12-14
- Sarphatistraat 16
- Sarphatistraat 22
- Sarphatistraat 24-32
- Sarphatistraat 25
- Sarphatistraat 39-43
- Sarphatistraat 45
- Sarphatistraat 47-55
- Westeinde 2-24
- Weteringschans 136-140