• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Monumenten
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
  • Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen

    Afbeelding uit: circa 1890. Oorspronkelijke situatie: 1) kantoren; 2) regulateurs; 3) ingenieurswoning; 4) baaswoning; 5) werkplaats, magazijnen, ketels; 6) stokerij; 7) watertoren; 8) traverser; 9) zuiveringshuis; 10) meters; 11) gashouders; 12) ammoniakfabriek.
Bron afbeelding: SAA, bestand 010056917278.
    Afbeelding uit: circa 1910. Bron afbeelding: SAA, bestand CTAC00021000463.
    Afbeelding uit: september 1973. Verbouwing van een van de gashouders tot sporthal. Deze Wethouder Verheysporthal werd in 2008 afgebroken.
    Afbeelding uit: juni 2019. Schematische weergave van de 19de-eeuwse gasproductie, met bijproducten. Bron: J.H. Waszink, Gasproduktie en gasdistributie. Zeist 1996.

    Oostergasfabriek

    In de Oostergasfabriek werd van 1887 tot 1923 gas gemaakt uit steenkolen. Net als de Westergasfabriek was de fabriek opgericht door de Engelse Imperial Continental Gas Association. Het bedrijf huurde ook hier Isaac Gosschalk in voor het ontwerp van de gebouwen; veel ervan zijn overigens door medewerkers ontworpen. En net als de Westergasfabriek werd ook deze fabriek in 1898 overgenomen door de gemeente Amsterdam.

    De steenkolen konden op deze plek gemakkelijk worden aangevoerd via de Ringvaart en via het spoor (aan de oostkant was er een aansluiting op de spoorlijn Amsterdam-Hilversum en aan de westkant liep een spoor vanaf het terrein via de Linnaeusstraat naar de lijn Amsterdam-Utrecht).

    Tussen 1900 en 1907 werd het complex uitgebreid, onder leiding van bouwkundig opzichter en architect Van Hylckama Vlieg.

    Na de sluiting in 1923, wegens overcapaciteit, werden diverse gebouwen gesloopt of kregen ze nieuwe, uiteenlopende bestemmingen zoals politiebureau (kantoorgebouw), zwembad (stokerij), proefdierenstal (meterhuis), HBS (gasmeterwerkplaats) en dierenasiel (ammoniakfabriek). Zo bleven diverse gebouwen behouden, niet omdat men ze als erfgoed beschouwde maar omdat men het geldverkwisting vond om de toen nog vrij nieuwe gebouwen te slopen.

    Het terrein werd ingericht als bedrijventerrein Polderweggebied. In het begin van de 21e eeuw werd begonnen met de transformatie naar een woon-, werk- en winkelgebied met de naam Oostpoort.

    Alle complexen

    Bronnen & links:
    • Het Oostergasfabrieksterrein. Cultuurhistorische effectrapportage, Bureau Monumentenzorg (J. Schilt) 2001. www.amsterdam.nl/…
    • M.G. Niessen: De Oostergasfabriek. Een nieuwe bestemming voor oude gasgebouwen. In Maandblad Amstelodamum jrg 83 nr 3, 1996. amstelodamum-archief.nl/… (pdf)
    Laatste wijziging:
    augustus 2023

    Zoeken