• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Monumenten
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
  • Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen

    Afbeelding uit: 1920-1940. Het complex, gezien naar het noorden.
    Afbeelding uit: juli 2005. Plattegrond van het huidige complex, op een bord ter plekke.
    Afbeelding uit: 1880. Situatie in 1879, nog vĆ³Ć³r de aanleg van het Merwedekanaal en het Zeeburgereiland. De aanleg van het Spoorwegbassin in de Stadsrietlanden was in 1875 gereed.
Bron afbeelding: SAA, bestand KOKA00502000001.

    Oranjesluizen

    De Oranjesluizen liggen tussen Binnen- en Buiten-IJ. Opdrachtgever was de Amsterdamsche Kanaal-Maatschappij, de onderneming die het Noordzeekanaal liet aanleggen. Om de waterstand in dat kanaal en in het Binnen-IJ goed te kunnen regelen was afsluiting aan de oostkant, van de Zuiderzee, noodzakelijk.

    Het maken van de ruim 1 kilometer lange, kaarsrechte afsluitdijk tussen Schellingwoude en de noordoostpunt van de Stadsrietlanden (de zogenaamde Paardenhoek) begon in 1865. Tijdens de aanleg ervan werd op aandringen van schippers besloten het aantal schutsluizen te verhogen van Ć©Ć©n naar drie. Die waren in 1872 gereed; toen werd ook de dam voltooid en was het IJ definitief afgesloten van de Zuiderzee.

    Ten noorden van de schutsluizen waren drie maalsluizen gebouwd, aangedreven door stoomkracht. Daarmee kon het waterpeil van het afgesloten IJ gecontroleerd worden.

    Ten zuiden van de schutsluizen kwam in 1895 een nieuw stoomgemaal gereed, gemaal Schellingwoude. In 1990 werd het gesloopt, samen met het oude gemaal; het werk was in 1975 overgenomen door een nieuw gemaal in IJmuiden.

    Op de noordelijke oever werden diverse dienstwoningen gebouwd voor personeel van de sluizen en het gemaal. Eerst een rij met knechtswoningen (1872), later een tweede rij (1888) en een viertal woningen voor hogere beambten (o.a. Noorder IJdijk 109). Daarnaast kwam er een postkantoor (1909), speciaal gebouwd voor passerende schippers.

    Alle complexen

    Laatste wijziging:
    mei 2021

    Zoeken