Vondelparkpaviljoen, Vondelpark 3

Het Vondelparkpaviljoen, tot 2012 in gebruik als Filmmuseum en café-restaurant Vertigo.

Het paviljoen werd gebouwd als café-restaurant met een bovenwoning voor de kastelein. Opdrachtgever was de "Vereeniging tot aanleg van een Rij- en Wandelpark", de eigenaar van het Vondelpark.

Architect Willem Hamer paste een Italiaans aandoende stijl toe, met Ionische zuilen en boogvensters. Kenmerkend is het grote terras. In 1890 werd het paviljoen uitgebreid met een zaal aan de oostkant, ook ontworpen door Hamer.

Het Filmmuseum kwam in 1972 in het pand, en werd een paar jaar later de enige huurder. Café Vertigo opende in 1988. Bij een verbouwing in 1991 werd het art deco-interieur van Cinema Parisien (voorheen op de Nieuwendijk) ingebouwd. Inmiddels omgedoopt tot Eye Film Institute verhuisde het museum in 2012 naar een nieuw pand langs de noordelijke IJ-oever.

Na een verbouwing werd het paviljoen in 2014 in gebruik genomen door enkele omroepen en restaurant Vondelpark3. Het gebouw kreeg de naam Vondel CS (van 'cum suis'). Bij de verbouwing werd de middentrap teruggebracht; die was in 1919 verwijderd.

Het beeldhouwwerk werd geleverd door de Quellinusschool, de door Pierre Cuypers geïnitieerde kunstnijverheidsschool. Bovenin in het midden prijkt het stadswapen, geflankeerd door Pomona, godin van de boomvruchten, en Flora, godin van de lente en de bloemen. Leeuwen tonen schilden met de jaartallen 1864 en 1880, de jaren waarin begonnen werd met de aanleg van het park respectievelijk de bouw van het paviljoen.

In het Algemeen Handelsblad verscheen een dag na de opening een beschrijving die als volgt begon:

Het fraaie Paviljoen in ons Vondelpark is heden geopend. Maakt het uitwendige van het gebouw met zijn koepels, kolonade, bordes en breede trappen een goeden indruk, die zoodra het achterlijk Meigroen zich tot vriendelijk lommer heeft ontwikkeld nog verhoogd zal worden, — ook het inwendige stemt den bezoeker alleraangegaamst.