Vierwindenstraat 60-62

Pand van de spiegel- en lijstenfabriek "De Atlas", nu een appartementencomplex. Het was onderdeel van een fabriekscomplex dat zich uitstrekte tot de Taandwarsstraat. In dit pand waren op de begane grond ruimtes voor het vernissen van lijsten en voor het verzilveren van glas. Op de verdiepingen erboven waren enkele dienstwoningen.

Johannes van Vorstenberg (1827-1884) was in 1857 een lijstenmakerij begonnen in de Barndesteeg. Via de Lange Niezel kwam het bedrijf in 1875 op Nieuwendijk 120, en vanaf 1890 hier op de Westelijke Eilanden. Daartoe was in 1889 een deel van het terrein van de ter ziele gegane machinefabriek "De Atlas" gekocht.

De architect van het gebouw is niet bekend. De fabriek draaide op stoomkracht. Ze was elektrisch verlicht; ook de elektriciteit daarvoor werd met stoomkracht opgewekt.

Vermoedelijk om geld bijeen te krijgen voor verdere uitbreiding werd het bedrijf in 1891 een NV. De volledige naam werd toen Spiegel- en Lijstenfabriek „De Atlas” (Atlas-Works) voorheen J. van Vorstenberg en Zoon. Van Vorstenberg junior (1857-1915) nam 500 van de 2000 aandelen. De naam "De Atlas" werd overgenomen van de verdwenen machinefabriek. Het bedrijf deed veel zaken met de koloniën en ook met onder meer de Filipijnen en Hongkong; vandaar waarschijnlijk het stukje 'Atlas-Works' in de naam.

In 1919 werd besloten het bedrijf te beëindigen. Terrein en gebouwen kwamen in handen van het Leydsche-Oranje Nassauveem, dat het complex ging gebruiken voor opslag.

Eerste hoofdbewoners van de dienstwoningen volgens het bevolkingsregister, en hun beroepen:

• Jacobus Cos (1838-1903), timmerman, met vrouw Aaltje Veldhuizen en hun drie kinderen. Later werd Cos conciërge en verhuisde hij naar Nieuwendijk 120, het oude adres van het bedrijf;
• Jacobus Wilhelmus Frederik Borgmann (1850-1906), machinist, met vrouw Anna Ernistina Elisabeth Steffens en hun drie kinderen.

Vierwindenstraat 60-62

Datering:

1890

Ontwerp:

Bouwstijl:

Neorenaissance XIXB

Oorsponkelijke functie:

Werkplaats met bovenwoningen

Status:

Gemeentelijk monument

Bronnen & links:

• Monumenten Inventarisatie Project
• Aankoop terrein: Algemeen Handelsblad 7-11-1889, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Aanbesteding: Het Nieuws van den Dag 11-3-1890, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Over Van Vorstenberg: Het Nieuws van den Dag 22-1-1891, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Oprichting NV: Staatscourant 4-2-1892, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; 50-jarig bestaan: De Courant 13-2-1908, (Delpher) resolver.kb.nl/…

Laatste wijziging:

juli 2020

• Industrie

• Neorenaissance