Sint-Jacobgesticht, Plantage Middenlaan 52

Van het oorspronkelijke Sint-Jacobsgesticht resteert alleen de middenbouw, met daarin een kapel. Tot 2019 was het oude deel helemaal omringd door een verpleeghuis uit de jaren 1970 en 1980. Dat gedeelte is in 2019 gesloopt. In de nieuwe bebouwing rond de oude kern kwam een appartementencomplex voor senioren, ontworpen door de Architecten Cie.

Het gesticht werd in 1864-1866 gebouwd in opdracht van het r.-k. Armenkantoor, voor de huisvesting van onvermogende ouderen. Er konden zo'n 400 oude lieden verpleegd worden. De bouw werd deels mogelijk gemaakt door een legaat van Jacob baron van Brienen (1830-1858).

Het katholieke dagblad De Tijd hoopte in 1866 dat het gesticht snel uitgebreid en daarmee voltooid zou kunnen worden:

De architekt, de heer Offenberg, die zich in vele opzigten verdienstelijk heeft gemaakt, heeft het huis, zoo als een katholieke stichting behoort te zijn, voor de eeuwen gebouwd. Het staat hecht en vast en kan den tijd trotseeren, zonder in eenig opzigt plomp te zijn, integendeel het heeft zoowel inwendig als uitwendig een sierlijk en vrolijk aanzien, bekwaam om de ouden van dagen licht, lucht en leven te geven. [..]

Middelerwijl dit gebouw een sieraad voor de stad is, is het even ontwijfelbaar een weldaad voor de Katholieken, die, wij hopen en wenschen 't vurig, niet zullen nalaten het ijverig en moedig werkzaam bestuur door milde bijdragen te ondersteunen. De fondamenten van dit gebouw zijn aangelegd om het te vergrooten tot dat het eene bevolking van 800 verpleegden zal kunnen opnemen.

In 1881 werd het gesticht verbouwd en uitgebreid met twee gebouwen op de hoeken; feitelijk werd daarmee Offenbergs ontwerp grotendeels voltooid. Offenberg was in 1873 overleden; de uitbreiding gebeurde onder toezicht van architect P.F. Laarman. Er was na voltooiing plek voor ongeveer 700 ouderen, in slaapzalen voor zestien personen - mannen en vrouwen strikt gescheiden. Er waren ook enkele tientallen kamers voor gehuwden. Op de eerste verdieping van de middenbouw was de kapel.

In 1911 werd voor de gehuwden een apart hofje gebouwd, het Barbarahofje, naar een ontwerp van P.J. Bekkers. Het verrees op de hoek van de toenmalige Plantage Prinsenlaan en de Plantage Muidergracht.

In de jaren 1970 en 1980 werden de meeste oude delen van het gebouw gesloopt en vervangen door nieuwbouw (ontwerp: architectenbureau Peeters en Boogers). Die is zoals gezegd inmiddels afgebroken en vervangen door appartementen.

Boven de ingang van de kapel bevindt zich een beeldengroep gemaakt door de beeldhouwers Louis Royer en J. Stracké. Getoond worden Jacob en twee oude lieden. Oorspronkelijk sierde de groep de ingang van het gesticht, aan de straat.

De kapel werd in 2004 aangewezen tot gemeentelijk monument.