Voormalige stoom-diamantslijperij van de Diamantslijperij-Maatschappij, herhaaldelijk uitgebreid. Aanvankelijk was er ruimte voor 144 slijpmolens. De slijptafels werden per dagdeel verhuurd aan zelfstandige slijpers.
De Maatschappij schakelde voor het ontwerp en de bouw Johannes van Straaten in, een architect, meester-timmerman en makelaar (Utrecht 1781 - Amsterdam 1858). De stoommachine werd geleverd door de Amsterdamse fabriek Van Vlissingen-Dudok van Heel.
Op 24 augustus 1846 werd de fabriek in gebruik genomen; dat was het zuidoostelijke gebouw. Het was de eerste diamantslijperij op de Nieuwe Achtergracht. De plek heette toen nog Keereweer of Roeterseiland. Rond 1900 stonden er veel meer van dat soort fabrieken. Het was gebouw was tevens het eerste in Amsterdam dat specifiek als stoomdiamantslijperij werd ontworpen. Tot dan toe werden de meeste slijpmolens aangedreven door paarden. Pas in de jaren 1870 kreeg de fabriek concurrentie van andere stoomslijperijen.
Het noordoostelijke gebouw was in maart 1847 gereed. In 1893 volgde het derde deel van het complex, het noordwestelijke gebouw, ontworpen door het ingenieursbureau W.C. & K. de Wit. De fabriek was toen een van de grootste slijperijen in de stad, met 436 molens. Een paar jaar later waren dat er al 613.
In 1908 was het pand op nummer 168 gereed: 6 meter breed en 27 meter diep, namens de Maatschappij gebouwd voor huurder D.S. Granaat, en ontworpen door Willem Hamer. Er volgden nog diverse andere uitbreidingen, waarvan nu niets meer te zien is (zie de plattegrond bij de afbeeldingen). De pui van 168 dateert van een verbouwing in 1925, getekend door J.L. van der Bom.
De Diamantslijperij-Maatschappij was in 1845 opgericht als naamloze vennootschap, door ongeveer vijftig vooral Joodse kooplieden. Grootste aandeelhouder was de koopman Joseph Machiel Posno, die 70 van de 350 aandelen bezat. Zijn vier zonen hadden bij elkaar 58 aandelen. Zoon Jacob Joseph Posno werd de eerste directeur.
De Maatschappij heeft bestaan tot 1964. Sindsdien is het gebouw in gebruik bij de universiteit.
Nieuwe Achtergracht 168-170
- Datering:
- 1846 / 1847 / 1893 / 1908
- Ontwerp:
- Straaten, J. van / W.C. & K. de Wit / W. Hamer
- Bouwstijl:
- Traditioneel bouwen
- Oorsponkelijke functie:
- Diamantslijperij
- Status:
- Gemeentelijk monument
- Bronnen & links:
- Inventarisatie Joods Cultuurhistorisch Erfgoed (bMA 2008)
- Oprichting NV Diamantslijperij-Maatschappij: Staatscourant 9-4-1845, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- M. Barents: De Diamantslijperij Maatschappij te Amsterdam 1845-1920. Jubileumuitgave, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Bouwtekening uitbreiding 1893: archief.amsterdam/…
- Laatste wijziging:
- oktober 2022
Er zijn 15 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.