Herenhuis op de hoek met de Pieter Pauwstraat, gebouwd in een voor Amsterdam uitzonderlijke stijl: neo-Venetiaans. Cuypers bouwde het palazzo voor D. Sanders.
David Sanders (Amsterdam 1861 - aldaar 1898) was een joodse diamanthandelaar. Hij noemde zich Doris, en woonde hier met zijn vrouw Natalia Spanjaard (Nanny, Borne 1865 - Auschwitz 1942) en hun kinderen. Hij was ook enige tijd eigenaar van een slijperij in het Amerikaanse Newark. Sanders overleed al op 36-jarige leeftijd, volgens de overlijdensadvertentie "na een lang en smartelijk lijden". De weduwe en de kinderen verhuisden in 1901 naar Den Haag. Zij hertrouwde daar met de kunstschilder Jacques Zon (1872-1932).
De volgende bewoners waren Elias Jacob Loterijman (Utrecht 1849 - Amsterdam 1905), zijn vrouw Henriette Frankfort en hun dochter Esther. Loterijman verkocht aanvankelijk benodigdheden voor de diamantindustrie, en had in de jaren 1890 een winkel in Pretoria. Daar verkocht hij kleding, dekens, en "allerlei artikelen voor den kafferhandel". Het paar trouwde in 1897 in Pretoria; in 1900 of 1901 kwamen ze terug naar Nederland.
Na het vertrek van de weduwe Loterijman werd het huis in 1910 betrokken door de winkelier Manus Wolf van Straten (Zaltbommel 1853 - ?), zijn vrouw Flora Wiesbaden (Fulda 1859 - ?) en hun zoon Ernst Wilhelm. Van Straten had vermoedelijk een schoenenfabriekje op de Nieuwendijk. Later noemde hij zich Max van Straaten. Ze vertrokken circa 1920 naar Zwitserland.
Vanaf 1917 woonde Franz Herman Veth (Amsterdam 1863 - aldaar 1938) hier, een koopman, lid van de firma Gebroeders Veth, commissaris van de handelsvereniging Java, en de eerste niet-joodse bewoner van het huis. Later trouwde hij met Catariene Dorothea Sofie Lobschat (1870-1959).
Vanaf 1939 was het huis vooral in gebruik als kantoor, het eerst van bouwonderneming Fransen. Vanaf 1983 bood het onderdak aan bordelen: eerst sociƫteit Eldorado en later, tot 2008, club Elegance.
- Deel van Hollandsche Gazfabriek
- Deel van Schans
Nicolaas Witsenkade 38
- Datering:
- 1891
- Ontwerp:
- Cuypers, Ed.
- Bouwstijl:
- Neo-Venetiaanse renaissance
- Oorsponkelijke functie:
- Woonhuis
- Status:
- Rijksmonument (518436)
- Bronnen & links:
- Monumenten Inventarisatie Project
- Aanbesteding: Het Nieuws van den Dag 23-10-1890, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Diamantair: Algemeen Handelsblad 1-1-1884, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Weekblad van de ANDB, 27-5-1898, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Loterijman in Pretoria: Het Nieuws van den Dag 14-12-1896, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Sluiting Elegance: Parool 20-6-2008, www.parool.nl/…
- Laatste wijziging:
- oktober 2018
Er zijn 68 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.