V&D, Kalverstraat 203

Het voormalige warenhuis V&D.

Willem Vroom en Anton Dreesmann openden hun eerste gezamenlijk gedreven winkel in 1887 in de Weesperstraat. Binnen enkele jaren volgden een handvol filialen in Amsterdam en nog meer buiten Amsterdam.

Het filiaal in de Reguliersbreestraat (waar nu de Cineac staat) werd rond 1910 te klein. Op zoek naar ruimte werd in 1910 de 17de-eeuwse schuilkerk Het Boompje in de Kalverstraat uitgekocht. De kerk verhuisde naar de Admiraal De Ruijterweg. Op het terrein tussen Sint Jorissteeg en Munt verrees een groot nieuw gebouw, het eerste als zodanig ontworpen warenhuis in Nederland. Architect was F.M.J. Caron.

Typerend voor het warenhuis waren het grote vloeroppervlak, verdeeld over meerdere verdiepingen, bereikbaar per lift. De winkel werd verlicht door elektrische verlichting en door een lichthof die het daglicht liet toetreden.

Het gebouw was hoger dan andere panden in de Kalverstraat. Daartoe moest volgens gemeenteregels de gevel een paar meter achter de rooilijn komen - hetgeen door sommige tijdgenoten als verminking van de straat werd gezien.

Caron werkte vaker voor Vroom & Dreesmann: hij ontwierp de winkels in de Weesperstraat, aan de Vijzelgracht (hoek Noorderstraat) en in de Damstraat.

Tussen 1932 en 1934 werd het complex uitgebreid door architect Jan Kuijt. Daarbij verdween de Sint Jorissteeg. Er kwam een passage tussen Rokin en Kalverstraat, waardoor de winkel een langere gevel met etalages kreeg.

Dagblad De Tijd (net als de winkelketen katholiek) schreef in oktober 1912 over het nieuwe warenhuis:

Zoowel uit- als inwendig heerscht overal een rustige weelde, overal zijn ruimte en licht in overvloed aangebracht. In de Kalverstraat en aan het Rokin zijn groote etalage-kasten, (waarvoor alle benoodigdheden geleverd werden door de firma Buchenbacher, alhier) terwijl een eigen overdekt trottoir den kijklustigen een rustig plaatsje verzekert buiten den stuwenden menschenstroom der Kalverstraat. Ook van binnen is alles op comfort berekend. Ruime breede trappen voeren omhoog, terwijl ook een Stigler-lift ten dienste van het publiek staat. Wat opvalt in het gebouw is het heldere daglicht, dat door een groot glazen tegeldak alle etages tegelijk belicht. 's Avonds geven de honderden gloeilichten aan de hagelwitte plafonds een nieuwen dag en blinkt en schittert alles nog meer.

V&D ging failliet op de laatste dag van 2015. Het leegstaande pand werd gerenoveerd en verbouwd tot kantoorpand met winkels door eigenaar IEF Capital naar ontwerp van architectenbureau Office Winhov. Daarbij werd de Sint Jorissteeg weer toegankelijk gemaakt. In 2022 kwam er een huurder voor de kantoorruimte: veilingwebsite Catawiki. De begane grond en het souterrain worden sinds 2023 gebruikt als showroom van het Chinese automerk Zeekr.

V&D. Kalverstraat 203, Rokin 164-168