The Movies, Haarlemmerdijk 161

De oudste nog bestaande bioscoop van Amsterdam, gevestigd in een oud winkelhuis. Daar woonde rond 1860 de grutter Bruning. Rond 1870 dreef G.H. de Boer hier zijn winkel. Hij had ook een maalderij van cacao en specerijen in de Schapensteeg (nu Nieuwe Wagenstraat). Later werd de grutterszaak gedreven door de familie Van Leek; de weduwe ging in 1892 failliet. Een zoon begon hier toen met de verkoop van fietsen.

Het winkelhuis werd in 1898 op een veiling aangeboden als "winkelhuis waarin Grutters-affaire genaamd „De Landman” met Open Plaats, Tuin en Erve".

Van Leek verkaste in 1912 naar nummer 151. Het oude pand werd verkocht, en dat haalde de krant:

Nog een! — Weer wordt ons de oprichting van een bioscoop-theater bericht. Dit zal no. 16 of 17 worden. De heer Th. van Leek Jzn., Haarlemmerdijk 161, heeft verkocht met het doel er een cinema te vestigen, de perceelen Haarlemmerdijk 161 en Vinkenstraat 176, 178 en 180.

Het winkelhuis werd in 1912 verbouwd tot vestibule en kantoor; de bioscoopzaal kwam aan de Vinkenstraat. Architecten waren Van Doorn en Hagedoorn. De bioscoop kreeg de naam Tavenu: "Tot aangename verpozing en nuttige uitspanning". De directie werd gevormd door J. Bérendès en P. Alberding.

Het programma voor de opening op 12 oktober stond in het Algemeen Handelsblad:

1. Oefeningen van het peloton zwemmers der Italiaansche cavalerie (natuuropname);
2. De opoffering van Willy (komedie);
3. Met verbonden ogen (komisch);
4. Tavenu Journaal (het laatste nieuws);
5. Robinet en de Waterkraan (hoogst komisch);
6. Het Noodlot als wreker (Amerikaansche sensatie. Drama in twee afdelingen).

Het Nieuws van den Dag schreef onder de kop "Opening van de zooveelste bioscope" dat na de binnenstad nu ook de stad "aan hare grenzen" meer en meer haar deel kreeg in het aanbod van filmhuizen. De krant vond de zaal gezellig maar met 240 plaatsen aan de kleine kant.

Later heette de bioscoop Cinema Hollandia. Sinds 1971 zit hier bioscoop The Movies.

The Movies. Haarlemmerdijk 161

Datering:

1860 / 1912

Ontwerp:

Doorn, P.J. van & C.H. Hagedoorn

Bouwstijl:

Art deco (interieur)

Oorsponkelijke functie:

Bioscoop

Status:

Gemeentelijk monument

Bronnen & links:

• Gemeentelijk Monumenten Project
• De Boer: Algemeen Handelsblad 25-2-1870, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Veiling: Algemeen Handelsblad 25-12-1897, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Nog een! Het Nieuws van den Dag 10-4-1912, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Aanbesteding 1912: Het Nieuws van den Dag 18-6-1912, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Openingsprogramma: Algemeen Handelsblad 11-10-1912, (Delpher) resolver.kb.nl/…
• Verslag opening: Het Nieuws van den Dag 12-10-1912, (Delpher) resolver.kb.nl/…

Laatste wijziging:

mei 2023

• Bioscopen
• Winkels

• Art deco