Lantaarns, Dam bij 14

Selecties van bouwwerken

Gereedschap

Zes gietijzeren lantaarns bij het voormalige stadhuis: vier op de Dam, twee op de Nieuwezijds Voorburgwal. Oorspronkelijk brandden ze op gas.

De lantaarns waren een geschenk van koning Willem I ter gelegenheid van de inhuldiging van zijn zoon Willem II in 1840. Het duurde echter tot 1844 voor ze gereed waren.

Ontwerper Martin Gerard Tétar van Elven was de vader van H.M. Tétar van Elven, die in 1855 de sokkel voor "Naatje van de Dam" zou ontwerpen. Dat Nationale Monument voor 'de volksgeest van 1830-1831' werd in 1914 verwijderd.

Het Algemeen Handelsblad schreef in mei 1844:

Men ziet hier, bij het paleis, toebereidselen maken, om den voor- en den achtergevel van dat gebouw met gaz te verlichten. Zes zeer prachtige ijzeren kolommen zijn daartoe, op bevel en op kosten van wijlen onzen gewezen Koning Willem I, in de fabrijk den Atlas, van de Heeren Dixon en Cº., op de Zoutkeetsgracht, Realen Eiland, gegoten geworden. Van deze kolommen, bestaande uit een driekantig, rijk versierd voetstuk, op hetwelk de met hetzelve vijf Nederlandsche ellen [5 meter, red.] hooge schacht door drie gevleugelde leeuwen gedragen wordt, en die elk niet minder dan 2500 Ned. ponden [2500 kg, red.] zwaar zijn, zullen er vier aan de voor- en twee aan de achterzijde van het paleis geplaatst worden. De teekening derzelve is, naar wij vernemen, vervaardigd door den Heer M.G. Tétar van Elven. (Stads Ct.)

Voor de firma Dixon was dit ongetwijfeld een prestigieuze opdracht. Desondanks ging hun fabriek enkele jaren later (1848) failliet.