Het beursgebouw van architect Jos Cuypers is aanzienlijk traditioneler ontworpen dan dat van Berlage, waar de effectenbeurs aanvankelijk in huisde. De stijl neigt naar neoclassicisme. Ze sluit aan op die van de Bijenkorf, het derde grote gebouw aan het plein, min of meer gelijktijdig gebouwd.
De aandelenhandel vond sinds 1903 plaats in Berlages koopmansbeurs. Daar was echter niet genoeg ruimte. Het verhaal gaat ook dat de effectenhandelaren ontevreden waren over Berlages 'socialistische' gebouw, en daarom snel een eigen beurs lieten bouwen. Daarvoor werden 26 oude panden gesloopt.
In het interieur paste Cuypers veel marmer en gepolijst graniet toe.
In 1928 werd het gebouw uitgebreid met Beursstraat 41-43/Warmoesstraat 108, naar een ontwerp van de gebroeders Van Gendt.
Architect A.J. Kropholler was in de Telegraaf niet onder de indruk:
Het gebouw is nog niet gereed, doch de gevel is reeds zoover af, dat men er een oordeel over kan vellen.
Moge dit gebouw ook goede kwaliteiten hebben, het silhouet is niet teekenend als dat van de Koopmansbeurs, hetgeen voornamelijk daardoor ontstaan is, dat de dakschuinten zoover men zien kan, op Ć©Ć©n hoogte omloopen en niet tegen rechte muren of topgevels stuiten. Ook de vensters duiden noch door hunne plaatsing, noch door hun eigen vorm de binnenverdeeling van het gebouw aan, zoodat eigenlijk aan den hoofdvorm van dit gebouw niet veel te zien is en het dan ook in hoofdzaak niet kan gezegd worden een sprekenden vorm te hebben.
Het gebouw heeft de hier opgenoemde kwaliteiten eenigszins gemeen met ons Paleis op den Dam, doch het is zeer de vraag of juist het Paleis op den Dam om die kwaliteiten mooi te noemen is. Een groot deel van den indruk, dien dit gebouw maakt, wordt toch veroorzaakt door zijn geweldige facaden van groote, grijze steenblokken, door zijn diep en vierkant uit de gespaarde raamopeningen en door zijn algeheele massiviteit, juist alle drie dingen, die men in de gevels van de Effectenbeurs vergeefs zoekt en die daarin misschien ook niet te leggen geweest zouden zijn.
Het fel roode kleurtje van den gevel, waarin nog bovendien figuurtjes van andere kleuren baksteen voorkomen (onder de kroonlijst) de kroonlijst zelf, de gevel met groote raam-gaten, omrand door eenigszins krieuwelige figuren-lijstjes; dit alles maakt het gebouw niet rustiger en fraaier, noch imponeerender.
Wat we in dit gebouw helaas missen, is het stempel van den vooruitgang. Niets nieuws zegt het ons en dat mochten we van een zoo groot en kostbaar gebouw toch wel verwachten.
Effectenbeurs. Beursplein 5-9, Beursstraat 41-43, Warmoesstraat 108-126
- Datering:
- 1914
- Ontwerp:
- Cuypers, J.Th.J.
- Bouwstijl:
- Um 1800
- Oorsponkelijke functie:
- Beurs
- Status:
- Rijksmonument (518417)
- Bronnen & links:
- Monumenten Inventarisatie Project
- Citaat Kropholler: Telegraaf 3-11-1913, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Verslag opening, beschrijving interieur: Algemeen Handelsblad 22-12-1913, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Laatste wijziging:
- juli 2018
Er zijn 99 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.