Het voormalige stoomgemaal 'Willemspark', gebouwd in opdracht (vermoedelijk) van de gelijknamige bouwonderneming, die ten zuiden van het Vondelpark een villawijk liet aanleggen. Het gemaal diende om het Vondelpark en het Willemspark droog te houden. Op de verdieping was een woning voor de machinist van het gemaal. Links van het gemaal stond een loods waar de steenkolen voor de stoommachine werden opgeslagen.
Vondelpark en Willemspark vormden samen een gesloten watersysteem, een zelfstandige polder met een waterpeil ongeveer 2,40 meter onder Amsterdams peil. Het gemaal pompte overtollig water uit die polder naar de Schinkel. Dat ging oorspronkelijk via een sloot die destijds van de overkant van de Amstelveenseweg naar de Schinkel liep. Later kwam er een duiker onder de Veerstraat.
Bij de bouw kwam er pal achter het gemaal een bassin dat via een sloot langs de Amstelveenseweg verbonden was met het Vondelpark. Er liep ook een stalen duiker van de vijver van het Willemspark naar het bassin. Dat pompbassin en de sloot werden in 1890 gedempt. Het water werd voortaan aangevoerd via duikers.
In 1914 werd het gemaal overgedragen aan de gemeente Amsterdam. Tegen betaling van Ę 150.000,- door de bouwonderneming werd het bemalen van het Willemspark nu een taak van de gemeente. Het geld diende ook voor de aanschaf van een elektrisch gemaal ter vervanging van de stoommachine. Waarschijnlijk zijn kolenloods en schoorsteen niet lang na de elektrificatie gesloopt.
Het gemaal werd overbodig na de bouw van een nieuw gemaal, in de Sophialaan aan de rand van de vijver van het Willemspark, in 1970.
Op enkele van de oudste bouwtekeningen staat "Afgegeven aan den Aannemer / den 11 September 1883 / De ingenieur / J.G. van Niftrik". Daaruit leiden we af dat stadsingenieur Van Niftrik de ontwerper van het gemaal is geweest.
- Deel van Willemspark
Gemaal 'Willemspark'. Amstelveenseweg 115
- Datering:
- 1883
- Ontwerp:
- Publieke Werken (J.G. van Niftrik)
- Bouwstijl:
- Eclecticisme invloed chaletstijl
- Oorsponkelijke functie:
- Gemaal
- Status:
- Rijksmonument (505638)
- Bronnen & links:
- Monumenten Inventarisatie Project
- Goedkeuring bouwplan: Algemeen Handelsblad 28-7-1883, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Overdracht aan gemeente: Algemeen Handelsblad 22-3-1914, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Bouwtekeningen: archief.amsterdam/…
- Laatste wijziging:
- september 2021
Er zijn 8 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.