• 1850-1940
  • Wederopbouw
  • Na '65
  • Complexen
  • Personen & organisaties
  • Thema's
  • Bouwstijlen
  • Zoeken
  • - - - - - - -
  • Monumenten
  • - - - - - - -
  • Over, bronnen, copyright etc.
  • Privacyverklaring
  • start
  • Amsterdam op de kaart

    Kaartlagen

    Basis

    Historische kaarten

    Kaarten

    Uitbreidingplannen

    Afbeelding uit: januari 2021. De faƧade met de hoofdingang, gemarkeerd door twee torens. Achter de ramen op ƩƩn hoog, boven de centrale hal, is de personeelskantine.
    Afbeelding uit: januari 2021.
    Afbeelding uit: juli 2011. Het naar voren stekende bouwdeel rechts markeert de koninklijke ingang en wachtkamer.
    Afbeelding uit: april 2012. De ruimte links, met de erker, was de woning van de stationschef. De grote iep rechts is de laatste van een rijtje bomen die rond 1900 langs het water werden geplant.
    Afbeelding uit: januari 2021. De westelijke vleugel.
    Afbeelding uit: november 2011. De hal achter de centrale ingang.
    Afbeelding uit: oktober 1955. Centrale hal, met loketten. Collectie NS / Het Utrechts Archief, cat.nr 159455.
    Afbeelding uit: mei 1956. De centrale hal, met een voetgangerstunnel naar het Stationsplein. Die was destijds nodig om het autoverkeer op het plein te ontlopen.
    Afbeelding uit: april 2012. Het lage deel van de westvleugel.
    Afbeelding uit: maart 2023. Dakkapelletje op de westelijke vleugel.
    Afbeelding uit: april 2012. Het koninklijke paviljoen. Door de poort met dubbele deur paste een koets, die er aan de andere kant weer uit kon rijden. Zo kon de koninklijke wachtkamer makkelijk bereikt worden.
    Afbeelding uit: april 2012. Tableau op het koningspaviljoen met een spreuk van de letterkundige J.A. Alberdingk Thijm (tevens Cuypers' schoonvader).
    Afbeelding uit: maart 2023. Het rijkswapen, boven de inrit van de koninklijke wachtkamer.
    Afbeelding uit: januari 2013. Het hek van de koninklijke wachtkamer.
    Afbeelding uit: januari 2013. De westvleugel. Aan de oostkant van het station was oorspronkelijk een soortgelijke vleugel.
    Afbeelding uit: januari 2021. Een van de goederenluiken van de westvleugel.
    Afbeelding uit: februari 2013.
    Afbeelding uit: april 2012. De oudste van de inmiddels drie kappen, ontworpen door spoorwegingenieur L.J. Eijmer. Deze heeft een lengte van 300 meter en overspant 45 meter. Het embleem van het gevleugelde wiel symboliseert de spoorwegen.
    Afbeelding uit: februari 2013. Binnen, onder de overkapping ontworpen door spoorwegingenieur L.J. Eijmer.
    Afbeelding uit: oktober 1889. Advertentie in Het Nieuws van den Dag van 14 oktober 1889.
    Afbeelding uit: 1890.
    Afbeelding uit: 1884.
    Afbeelding uit: september 1903. De bouw van het station betekende het einde van het Damrak als haven. Een deel van het water werd gedempt. De straat werd nu de entree tot de stad voor treinreizigers. En een toplocatie voor hotels, zoals het Victoria-hotel op de hoek.
    Afbeelding uit: september 2014. Zicht op de overkappingen, vanaf het Havengebouw. Rechts de oudste kap, uit de 19e eeuw; daarnaast de smalle uit 1996; links daarvan de grote kap uit 1922; geheel links het nieuwe busstation.
    Afbeelding uit: Circa 1950. Bron: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Afdeling Multimedia Rijkswaterstaat
    Afbeelding uit: januari 2015. De oostzijde, gezien vanuit het gebouw van Vinke & Co.
    Afbeelding uit: juni 2015. Detail van een steunboog in de centrale hal.
    Afbeelding uit: juni 2015. Beeldhouwwerk op de linker toren, ontworpen door Frans Vermeylen, naar een schets van P.J.H. Cuypers, uitgevoerd door Martin van Langendonck.
Bovenste rij: Apollo, Ceres, Vulcanus
Middelste rij: Landbouw, Veeteelt, Handel
Onderste rij: Electriciteit, Nijverheid, Stoom
    Afbeelding uit: december 1986. De heropening van Grand CafƩ Restaurant "1e Klas".
    Afbeelding uit: april 2018. Op het perron tussen spoor 13 en 14 staat dit nu ongebruikte seinhuis, een ontwerp van architect H. Schelling (bouwjaar 1924?). Vanuit deze 'Post B' werden seinen en wissels bediend van de sporen 8 tot en met 15, tot 1974. Een soortgelijk seinhuis voor de andere sporen is al verdwenen. De twee seinhuizen waren door een loopbrug met elkaar verbonden.
    Afbeelding uit: januari 2022. Op de voorgevel zijn de wapens van 14 Europese handelssteden afgebeeld, op tableaus van geƫmailleerd lava. Op de foto de wapens van (v.l.n.r.) Antwerpen, Londen, (Amsterdam), Berlijn en Hamburg. Daarboven het rijkswapen.
    Afbeelding uit: januari 2019. Westgevel. Medaillon-reliƫfs met de beeltenissen van de ingenieurs F.W. Conrad, B.H. Goudriaan en L.J.A. van der Kun.
    Afbeelding uit: juni 2022. Westgevel. Boven de ingang van de dienstwoning van de stationschef een timpaan met een gevleugeld wiel (het beeldmerk van de spoorwegen) en het motto "Snel en zeker". Ontwerper was Frans Vermeylen jr. (1857-1922) uit Leuven, die ook beeldhouwwerk voor het Rijksmuseum verzorgde.
    Afbeelding uit: januari 2022. Windrichtingaanwijzer op de zijkant van de westelijke toren.
    Afbeelding uit: januari 2022. Boven het koninklijke paviljoen staat deze wapendrager met schild en vlag.
    Afbeelding uit: circa 1885. Presentatietekening.
    Afbeelding uit: circa 1885. Presentatietekening.
    Afbeelding uit: circa 1885. Presentatietekening.

    Centraal Station, of Amsterdam Centraal zoals de NS het liever noemt. Cuypers ontwierp het uiterlijk van het stationsgebouw, Van Gendt wijdde zich vooral aan de constructie. De overkapping van de sporen werd ontworpen door spoorwegingenieur L.J. Eijmer.

    Het station werd gebouwd op drie aangeplempte eilanden in het IJ. Daarmee werd de stad afgesloten van het IJ, hetgeen tot veel protest leidde.

    Het gebouw bestaat uit een middendeel met hoofdingang, geflankeerd door vleugels met de oostelijke en westelijke toegangen. Die vleugels hebben beide een laag gedeelte. Alles bij elkaar was het gebouw 300 meter lang. In 1920 werd het lage deel van de oostvleugel afgebroken; op die plek kwam het pakketpoststation van Cuypers' zoon Jos.

    Het "Centraalstation" werd 15 oktober 1889 geopend. Oorspronkelijk was er Ć©Ć©n kap. De tweede, langere werd in 1922 gebouwd. Tussen die twee kappen in volgde in 1996 een derde, de middenkap.

    Sinds 1997 wordt het station verbouwd: de stationshallen worden opgeknapt en verbreed, aan de achterzijde is een busstation toegevoegd, evenals een halte van de Noord-Zuidlijn.

      Centraal Station. Stationsplein 13-47

      Datering:
      1881-1889
      Ontwerp:
      Cuypers, P.J.H. & A.L.van Gendt
      Bouwstijl:
      Neogotiek
      Oorsponkelijke functie:
      Station
      Status:
      Rijksmonument (5681)
      Bronnen & links:
      Laatste wijziging:
      juni 2019

      Er zijn 294 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.

      Toon afbeeldingen Stadsarchief (294)

      Zoeken